കേരളത്തിലെ എല്ലാ ഭൂരഹിതരായ ഭവനരഹിതർക്കും സുരക്ഷിതവും മാന്യവുമായ വീടുകൾ ഉറപ്പാക്കുക എന്ന ഉദ്ദേശ്യത്തോടെ 2016-ൽ ആരംഭിച്ച സമ്പൂർണ്ണ പാർപ്പിട സുരക്ഷ പദ്ധതിയാണ് ലൈഫ് മിഷൻ (LIFE Mission – Livelihood, Inclusion and Financial Empowerment). വീടെന്ന അടിസ്ഥാനാവശ്യത്തിനൊപ്പം തന്നെ ജീവിത നിലവാരം ഉയർത്തുന്നതിനും സാമൂഹിക പ്രതിനിധിത്തം ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുമുള്ള സംവിധാനങ്ങളുമായി ഈ പദ്ധതി മുന്നേറുകയാണ്.
ലൈഫ് മിഷൻ പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യം വെറും വീടൊരുക്കുന്നതിൽ ഒതുങ്ങുന്നില്ല. ഗുണഭോക്താക്കളുടെ ഉപജീവന മാർഗങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും, കുട്ടികളുടെ വിദ്യാഭ്യാസം, സ്വയം തൊഴിൽ പരിശീലനം, വയോജന പരിപാലനം, ആരോഗ്യസംരക്ഷണ സൗകര്യങ്ങൾ, സാമ്പത്തിക ശാസ്ത്രം എന്നിവയിലൂടെയും വായ്പാ–സമ്പാദ്യ സൗകര്യങ്ങളിലൂടെയും സമൂഹമാകെയുള്ള മുന്നേറ്റത്തിന് വഴിയൊരുക്കുകയാണ്.
പദ്ധതിയുടെ ഗുണഭോക്താക്കൾ
2011-ൽ കേന്ദ്ര സർക്കാർ നടത്തിയ സാമൂഹിക സാമ്പത്തിക ജാതി സർവേയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ ഭവനരഹിതരായി തിരിച്ചറിയപ്പെട്ടവരുടെ കാര്യത്തിൽ കുടുംബശ്രീ നടത്തുന്ന നേരിട്ടുള്ള സർവേയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് ഗുണഭോക്താക്കളെ നിർണ്ണയിക്കുന്നത്. ആദിവാസി മേഖലകളിൽ ഈ ചുമതല പട്ടികവർഗ്ഗ പ്രമോട്ടർമാർക്കാണ് നൽകിയത്.
വളരെ ശ്രമപൂർവം സ്വന്തമാക്കിയ ഭവനങ്ങളാണ് ജീവിതത്തിലെ അടിയന്തിര സാഹചര്യങ്ങളിൽ പണയം വെക്കപ്പെടുകയോ വിൽക്കപ്പെടുകയോ ചെയ്യുന്നത്. ആരോഗ്യ പ്രശ്നങ്ങൾ, തൊഴിൽ നഷ്ടം, കുട്ടികളുടെ പഠനം, വിവാഹം എന്നിവയ്ക്ക് വേണ്ടി പലരും ഭവനങ്ങൾക്ക് വിട പറയുന്നു. അതിനോടൊപ്പം, ഒറ്റപ്പെട്ട സ്ഥലങ്ങളിൽ പുനരധിവസിപ്പിച്ച ഗുണഭോക്താക്കൾക്ക് ആരോഗ്യ സംരക്ഷണം, സാമ്പത്തിക സഹായം, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ എന്നിവ ലഭ്യമാക്കുന്നതിൽ ഉണ്ടായിരുന്നതാണ് പ്രധാന വെല്ലുവിളികൾ. ഉപജീവന മാർഗങ്ങൾക്കും സാമൂഹിക സേവനങ്ങൾക്കും സഹായകമായ അന്തരീക്ഷത്തിൽ, സുരക്ഷിതവും ഗൗരവമുള്ളതുമായ വീടുകൾ ലഭിക്കുമ്പോൾ ഗുണഭോക്താക്കൾക്ക് അവ സംരക്ഷിക്കാൻ പ്രോത്സാഹനം ലഭിക്കുന്നു. മാസംതോറും ചെറിയ തുകയും മാറ്റിവയ്ക്കാൻ തയ്യാറാകുന്നുണ്ട് എന്നതാണ് അനുഭവങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്.
പദ്ധതിയുടെ പുരോഗതി (2024 വരെ)
കേരളത്തിലെ എല്ലാ ഭൂരഹിതരായ ഭവനരഹിതർക്കും സ്വന്തമായി സുരക്ഷിതവും മാന്യവുമായ വീടുകൾ ലഭ്യമാക്കുക എന്ന ഉദ്ദേശ്യത്തോടെ ആരംഭിച്ച ലൈഫ് മിഷൻ, വീടിനൊപ്പം ഉപജീവനമാർഗം കണ്ടെത്താനുള്ള പദ്ധതി കൂടി ആവിഷ്‌കരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ലൈഫ് മിഷൻ പദ്ധതിയിൽ മനുഷ്യസ്‌നേഹികളുടെ സംഭാവനയെന്ന നിലയിൽ ഭൂരഹിതരായവർക്ക് ഭൂമി നൽകാൻ താത്പര്യമുള്ളവരെ ഉൾപ്പെടുത്തി 'മനസ്സോടിത്തിരി മണ്ണ്' എന്ന പദ്ധതിയും ഈ സർക്കാർ വന്നശേഷം ആവിഷ്‌കരിച്ച് നടപ്പാക്കുകയാണ്. നിരവധി സുമനസുകൾ പദ്ധതിയിലേക്ക് ഭൂമി നൽകാൻ മുന്നോട്ടുവരുന്നുവെന്ന പ്രതീക്ഷയുളവാക്കുന്നതാണ്.
ലൈഫ് മിഷൻ വെറും ഒരു ഭവന പദ്ധതി അല്ല – അത് മനുഷ്യപരമായ അർഹതകൾക്കും ജീവനോപാധികൾക്കും പരിരക്ഷയും പ്രചോദനവുമാണ്. ജീവിത സൗകര്യങ്ങളും സാമൂഹിക സേവനങ്ങളും പങ്കുവെക്കുന്ന ഒരു വീടിന്റെ ആശയമാണ് കേരളം ഈ പദ്ധതിയിലൂടെ നടപ്പാക്കുന്നത്. ഭവനരഹിതരല്ലാതെ ഭൂരഹിതരുടെയും മാന്യമായ ജീവിതത്തിനുള്ള പ്രതീക്ഷയാണ് ലൈഫ് മിഷൻ.