വികേന്ദ്രീകൃത ആസൂത്രണത്തിൽ കേരളം കൈവരിച്ച നേട്ടങ്ങൾ ഇന്ത്യയിലെ മറ്റ് സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് മാതൃകയാണ്. സംസ്ഥാന പുനഃസംഘടനയ്ക്ക് തൊട്ടുപിന്നാലെ 1957-ൽ തന്നെ പ്രാദേശികതല ജനാധിപത്യ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് അധികാരം വികേന്ദ്രീകരിക്കാനുള്ള ആദ്യ ശ്രമം കേരളം നടത്തി. 1961-ൽ സംസ്ഥാന നിയമസഭ 1961-ലെ കേരള പഞ്ചായത്ത് നിയമം പാസ്സാക്കുകയും ഇത് സംസ്ഥാനത്ത് തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ രൂപീകരണത്തിന് വഴിയൊരുക്കുകയും ചെയ്യുകയുണ്ടായി. 1987-ലെ ജില്ലാ കൗൺസിലുകളുടെ രൂപീകരണം, ഭരണപരമായ വികേന്ദ്രീകരണം ജില്ലാതലത്തില്‍ സാധ്യമാക്കുകയുണ്ടായി. 1992-ലെ ഭരണഘടനാ ഭേദഗതികളെത്തുടർന്ന് (73-ഉം 74-ഉം), കേരള നിയമസഭ 1994-ൽ കേരള പഞ്ചായത്തിരാജ് നിയമം പാസാക്കി, രണ്ടുവർഷത്തിനു ശേഷം, ജനാധിപത്യ വികേന്ദ്രീകരണം എന്ന മുദ്രാവാക്യത്തോടെ സർക്കാർ ജനകീയാസൂത്രണ കാമ്പയിന് (പിപിസി) തുടക്കം കുറിക്കുകയുണ്ടായി.
1994 ല്‍ കേരളാ പഞ്ചായത്ത് രാജ് നിയമം നിലവില്‍ വന്നതോടെ അധികാരത്തിനോടൊപ്പം വിഭവങ്ങളും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളും വികേന്ദ്രീകരിച്ച് നല്‍കി തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളെ കരുത്തുറ്റ ഭരണ കേന്ദ്രങ്ങളാക്കി മാറ്റി. ഇന്ന് 941 ഗ്രാമപഞ്ചായത്തുകള്‍, 152 ബ്ലോക്ക് പഞ്ചായത്തുകള്‍, 14 ജില്ലാ പഞ്ചായത്തുകള്‍, 87 മുനിസിപ്പാലിറ്റികള്‍, 6 കോര്‍പ്പറേഷനുകള്‍ എന്നിവ ചേര്‍ന്നതാണ് കേരള സംസ്ഥാനത്തിലെ തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സംവിധാനം. ഈ 1200 തദ്ദേശ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ സമന്വയിപ്പിക്കുന്ന ചുമതല തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പിനാണ്. പഞ്ചായത്ത് വകുപ്പ്, നഗരകാര്യ വകുപ്പ്, ഗ്രാമ വികസന വകുപ്പ്, നഗര ഗ്രാമാസൂത്രണ വകുപ്പ് എന്നിവയാണ് തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പിന് കീഴില്‍ വരുന്ന പ്രധാന അനുബന്ധ വകുപ്പുകള്‍. സംസ്ഥാനത്തെ പൊതുഭരണത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട സവിശേഷതകളിലൊന്നാണ് ഭരണപരമായ വികേന്ദ്രീകരണം. വിഭവങ്ങൾ, ഉദ്യോഗസ്ഥ സംവിധാനം, ഭരണപരമായ അധികാരങ്ങൾ എന്നിവയുടെ കൈമാറ്റത്തിലൂടെ കേരളത്തിലെ പ്രാദേശിക സർക്കാരുകൾ അർത്ഥപൂർണമായി ശാക്തീകരിക്കപ്പെട്ടു. വർഷങ്ങളായി, വികസന പരിപാടികൾ രൂപീകരിക്കുന്നതിനും നടപ്പിലാക്കുന്നതിനും പ്രാദേശിക വികസനത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന വിവിധ ഏജൻസികളുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഏകോപിപ്പിക്കുന്നതിനുമുള്ള ഫലപ്രദമായ ഉപകരണങ്ങളായി പ്രാദേശിക സർക്കാരുകൾ മാറിയിട്ടുണ്ട്.കേരളത്തിന്റെ വികേന്ദ്രീകരണത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട സവിശേഷത ഫോർമുല അടിസ്ഥാനമാക്കി വിവേചനാധികാരമില്ലാതെ നീതിപൂർവകവുമായ രീതിയിലുള്ള വിഭവ വിന്യാസമാണ്.
തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പിന്റെ ഏകോപനം
സംസ്ഥാനത്തിന്റെ അധികാര വികേന്ദ്രീകരണത്തിന്റെ കേന്ദ്ര സ്ഥാപനമായ തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ വകുപ്പിന്റെ ഏകോപനം കേരളത്തിന്റെ മികവുറ്റ സാമൂഹ്യ വികസന മാതൃകയുടെ പുതിയ ഒരേടാണ്. തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഊര്‍ജ്ജിതപ്പെടുത്താനും ജനങ്ങള്‍ക്ക് കൂടുതല്‍ വേഗത്തില്‍ വകുപ്പിന്റെ സേവനങ്ങള്‍ ലഭ്യമാക്കാനും, വകുപ്പിന്റെ പ്രവർത്തങ്ങൾ കൂടുതൽ സുതാര്യമാവുന്നതിനും ഉതകുന്ന വിധത്തിൽ സംസ്ഥാന തദ്ദേശസ്വയംഭരണ വകുപ്പിന്റെ പഞ്ചായത്ത്, ഗ്രാമവികസനം, നഗരകാര്യം, തദ്ദേശസ്വയംഭരണ എഞ്ചിനീയറിംഗ് വിഭാഗം, നഗര-ഗ്രാമാസൂത്രണം എന്നീ വകുപ്പുകളെ ഏകോപിച്ച്‌ ഒരു ഏകീകൃത തദ്ദേശസ്വയംഭരണ വകുപ്പ് രൂപീകൃതമായി.
കഴിഞ്ഞ നാലുവര്‍ഷത്തിലേറെക്കാലം നടന്നുവരുന്ന അതിസങ്കീര്‍ണമായ ഗവേഷണ ആസൂത്രണ പ്രക്രിയയുടെ ഫലമായാണ് ഏകീകൃത വകുപ്പ് യാഥാര്‍ത്ഥ്യമാകുന്നത്. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഒന്നാം ഭരണപരിഷ്‌കാര കമ്മീഷന്റെ കാലത്ത് തന്നെ ഏകീകൃത തദ്ദേശസ്വയംഭരണ കേഡറിനെ കുറിച്ച് പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഏകീകൃത വകുപ്പില്‍ ഫയലുകളില്‍ തീരുമാനം കൈക്കൊള്ളുന്നതിന് ഉദ്യോഗസ്ഥ തലത്തിലുള്ള തട്ടുകളുടെ എണ്ണം പരമാവധി കുറച്ച് വേഗത്തില്‍ തീരുമാനങ്ങളുണ്ടാവും. സര്‍ക്കാരിന്റെ നയപരമായ തീരുമാനവും സര്‍ക്കാരില്‍ നിന്ന് സ്പഷ്ടീകരണം ആവശ്യമുള്ളതും പ്രത്യേക സാങ്കേതികാനുമതി ആവശ്യമുള്ളതുമായ ഫയലുകള്‍ ഒഴികെ ബാക്കിയെല്ലാറ്റിലും തീരുമാനമെടുക്കുന്നതിന് മൂന്ന് തട്ടിലുള്ള ഉദ്യോഗസ്ഥ സംവിധാനം മാത്രമേ ഉണ്ടാവുകയുള്ളു. ഇത് ഫയല്‍ തീര്‍പ്പാക്കുന്നതില്‍ വലിയ രീതിയിലുള്ള മാറ്റമുണ്ടാക്കും. ഏകീകൃത വകുപ്പിന് റൂറല്‍, അര്‍ബന്‍, പ്ലാനിംഗ്, എഞ്ചിനീയറിംഗ് എന്നീ നാലു വിഭാഗങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരിക്കും. റൂറല്‍, അര്‍ബന്‍ വിഭാഗങ്ങളുടെ തലവന്മാര്‍ ഐഎഎസ് തസ്തികയിലുള്ള ഡയറക്ടര്‍മാരാണ്. പ്ലാനിംഗ് വിഭാഗത്തിന്റെ തലവന്‍ ചീഫ് ടൗണ്‍ പ്ലാനറും എഞ്ചിനിയറിംഗ് വിഭാഗത്തിന്റെ തലവന്‍ ചീഫ് എഞ്ചിനീയറുമായിരിക്കും. എഞ്ചിനീയറിംഗ് വിഭാഗത്തിന്റെ പേരിലും മാറ്റമുണ്ടാകും. ലോക്കല്‍ ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ച്ചര്‍ ഡെവലപ്‌മെന്റ് എഞ്ചിനീയറിംഗ് എന്നാണ് ഇനി ആ വിഭാഗം അറിയപ്പെടുക.
തദ്ദേശസ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ മെച്ചപ്പെട്ട പ്രവര്‍ത്തനത്തിന് സഹായകരമായി നിര്‍ദ്ദേശിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള പബ്ലിക് ഹെല്‍ത്ത് ആന്റ് എന്‍വയണ്‍മെന്റ് മാനേജ്മെന്റ്, കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍, എംപവര്‍മെന്റ് ഹ്യൂമന്‍ റിസോഴ്‌സ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് എന്നീ ഉപവിഭാഗങ്ങളും ഉണ്ടാവും. ചരിത്രപരമായ വകുപ്പ് ഏകീകരണത്തിലൂടെ തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ മികവിന്റെ കേന്ദ്രങ്ങളായി മാറുമെന്നാണ് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നത്.
അവസാനമായി അപ്ഡേറ്റ് ചെയ്തത് : 08-11-2022
ലേഖനം നമ്പർ: 720